กีฬาพื้นบ้าน หรือที่เรียกกันอีกอย่างหนึ่งว่า กีฬาพื้นเมือง ถือเป็นกิจกรรมที่สามารถช่วยส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมไทย ในการสืบทอดมรดกไทย มีที่มาตั้งแต่สมัยของกรุงสุโขทัยจนถึงสมัยปัจจุบันนี้ เป็นกิจกรรมกีฬา ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว อีกทั้งยังได้แสดงถึงวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของคนไทยในสมัยก่อน โดยสังเกตได้จากอุปกรณ์ในการเล่นที่จะแตกต่างกันออกไปตามภูมิภาคในประเทศไทย
กีฬาพื้นบ้าน ไม่ได้เน้นในเรื่องของความเป็นเลิศเชิงทักษะกีฬา แต่เป็นกีฬามวลชน กีฬาสร้างความรักความสามัคคีในหมู่คณะ เล่นได้ทุกเพศ ทุกวัยมักจะจัดให้มีกันในงานบุญ งานรื่นเริง งานนักขัตฤกษ์ และเป็นการแข่งขันที่เล่นกันแบบอิสระ
ประวัติความเป็นมาของ กีฬาพื้นบ้าน พื้นเมือง (Thai Folk Sports)
การเล่น กีฬาพื้นบ้านพื้นเมือง ไทยกันแล้วตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย( พ.ศ. ๑๗๘๑ – ๑๙๒๑ ) โดยมีจุดมุ่งหมายในการเล่นเพื่อเป็นการฝึกฝนต่อสู้ป้องกันตัว เตรียมพร้อมสำหรับการสงครามและเพื่อเป็นการสนุกสนานรื่นเริงในยามว่าง โอกาสที่เล่นมักเล่นเป็นการสมโภชในงานพระราชพิธีของพระเจ้าแผ่นดิน และเล่นในเทศกาลรื่นเริงของชาวบ้าน
ในสมัยกรุงศรีอยุธยา WBET69 จุดมุ่งหมายในการเล่น และโอกาสในการเล่นกีฬาพื้นเมืองไทย มีลักษณะเป็นการสืบทอดมาจากสมัยกรุงสุโขทัยแต่มีการพัฒนาการเล่นกีฬาพื้นเมืองไทยมากขึ้น โอกาสในการเล่นมีมากขึ้น และมีกีฬาพื้นเมืองไทยมากชนิดขึ้น ในสมัยกรุงธนบุรีการเล่นกีฬาพื้นเมืองไทยสืบทอดต่อมาจากสมัยกรุงศรีอยุธยาแต่ไม่มีการพัฒนาเปลี่ยนแปลง
ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์เป็นช่วงที่บ้านเมืองมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงไปมาก โดยเฉพาะในช่วงสมัยรัชกาลที่ ๕
พ.ศ.๒๔๑๑ จนถึงช่วงเริ่มการเปลี่ยนแปลงการปกครองประเทศใน พ.ศ.๒๔๗๕
นับได้ว่าเป็นช่วงที่มีการฟื้นฟู และพัฒนาการเล่นกีฬาพื้นเมืองไทยอย่างแท้จริง จุดมุ่งหมายของการเล่นกีฬาพื้นเมืองไทยมิได้มุ่งเน้นที่การต่อสู้ป้องกันตัวเพื่อเตรียมพร้อมในการสงครามอีกต่อไปแล้ว แต่มุ่งเน้นเพื่อเป็นการเล่นออกกำลังกาย เพื่อความสนุกสนานเพลิดเพลิน และเพื่อผ่อนคลายความตึงเครียดจากงานเป็นสำคัญ โอกาสในการเล่นเนื่องในงาน พระราชพิธีต่างๆมีน้อยลง แต่โอกาสในการเล่นตามประเพณี ตามเทศกาลของชาวบ้านมีมากขึ้น
มีการสนับสนุนและส่งเสริมให้มีการเล่นกีฬาพื้นเมืองไทยอย่างแพร่หลายแทบทุกจังหวัด มีการดัดแปลงปรับปรุงการเล่นกีฬาสากล กิจกรรมของลูกเสือให้สอดคล้องกับกีฬาพื้นเมืองไทย มีการจัดแข่งขันกีฬาพื้นเมืองไทยระดับนักเรียนอย่างเป็นทางการ มีการเรียนการสอนกีฬาพื้นเมืองไทยในสถานศึกษา
ประโยชน์และคุณค่าของกีฬาพื้นเมืองไทย
๑. ช่วยทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมทางด้านกีฬาไทยของชาติ เป็นภาพสะท้อนให้เห็นและเข้าใจชีวิต ความเป็นอยู่ รวมทั้งวัฒนธรรมแบบไทยๆ ที่สามารถซึมซับรับได้จากการเล่นกีฬาพื้นเมืองไทย โดยกระบวนการขัดเกลาทางสังคม ผ่านการเล่นกีฬาพื้นเมืองไทย ( Socialization Via Thai Traditional Sport )
๒.มีคุณค่าทางด้านพลศึกษา อันได้แก่ คุณค่าทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม สติปัญญา
๓. ช่วยส่งเสริม และสร้างความสนุกสนาน สามัคคี
๔. สามารถเข้าร่วมได้ทุกเพศ ทุกวัย และเข้าร่วมได้จำนวนมาก และง่าย โดยไม่จำเป็นต้องฝึกซ้อมทางด้านทักษะเทคนิคกีฬาเฉพาะอย่างเช่นกีฬาสากล อันจะทำให้ผู้สนใจ สามารถเข้าร่วมแข่งขันได้จำนวนมาก จัดเป็นกิจกรรมเพื่อมวลชลมากกว่ากีฬาเพื่อความเป็นเลิศ
๕. เพื่อนันทนาการที่ดี ( Sport for Recreation ) เพราะเล่นง่าย เล่นแล้วสนุกสนาน คลายเครียด
๖. เป็นกีฬาที่ประหยัดค่าใช้จ่าย เพราะใช้วัสดุอุปกรณ์ที่หาได้ง่ายในท้องถิ่นนั้นๆ ส่วนใหญ่เก็บหรือดัดแปลง
มาจากสิ่งแวดล้อมที่มีอยู่ในท้องถิ่น
ลักษณะและรูปแบบของการเล่นกีฬาพื้นบ้าน
พื้นบ้าน มักเล่นกันในโอกาสที่ว่างจากงานประจำ เล่นกันในงานเทศกาลรื่นเริงของแต่ละท้องถิ่น และกันตามฤดูกาล ช่วงเวลาที่นิยมเล่น คือ ช่วงบ่าย เย็นหรือกลางคืน กีฬาพื้นเมืองไทยส่วนใหญ่จะเล่นรวมกันเป็นหมู่คณะทั้งผู้ชายและผู้หญิง ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ และเล่นรวมกันเป็นทีมหรือเป็นชุดมากกว่าการเล่นเดี่ยว ผู้หญิงนิยมเล่นกีฬาพื้นเมืองไทยที่ไม่ใช่ความรุนแรง ส่วนผู้ชายนิยมเล่นกีฬาพื้นเมืองไทยทุกลักษณะ
กีฬาพื้นเมืองไทยส่วนมากไม่ใช้อุปกรณ์ประกอบการเล่น ถ้าใช้มักเป็นอุปกรณ์ที่มีอยู่ตามธรรมชาติ หรืออุปกรณ์ที่ใช้อยู่ในชีวิตประจำวันของแต่ละกีฬาพื้นเมืองไทยส่วนมากเล่นบนบก มีบางชนิดเล่นในน้ำ สถานที่เล่นมักเป็นไปตามธรรมชาติ เช่น ลานวัด ลานบ้าน หรือทุ่งนา สนามเล่นมักไม่มีการกำหนดขอบเขตตายตัว แต่จะกำหนดขอบเขตสนามเล่นในลักษณะที่ยืดหยุ่นได้ตามขนาดและจำนวนของผู้เล่น
วิธีการทำสนามเล่นมักใช้วิธีง่ายๆ โดยการขีดเส้นลงบนพื้นดิน กีฬาพื้นบ้านส่วนมากมีวิธีการเล่นแบบง่ายๆ ใช้ทักษะการเคลื่อนไหวร่างกายขั้นพื้นฐานที่ไม่ยุ่งยาก สลับซับซ้อน วิธีการเล่นมักเป็นแบบไล่แตะ หรือไล่จับ แบบฉุดกระชาก ลากดึง แบบซ่อนและหา แบบเคลื่อนที่ชิงนัดหมาย แบบทอยหรือดีดให้ถูกที่หมาย และแบบทาย มีการกำหนัดกติกา กฎเกณฑ์และข้อตกลงต่างๆ ไว้พอเข้าใจ ส่วนมากจะเล่นและตัดสินกันเอง
ใส่ความเห็น